1952 წლის ოქტომბერში საკავშირო კომუნისტური პარტიის XIX
ყრილობა გაიმართა. იოსებ სტალინი ხანმოკლე მოხსენებით გამოვიდა, ეს მისი უკანასკნელი
საჯარო გამოსვლა იყო. პლენუმს გიორგი მალენკოვი ხელმძღვანელობდა. პლენუმის მონაწილის
ლეონდ ეფიმოვის მოგონებით, ყველასათვის მოულოდნელად იოსებ სტალინმა გენერალური მდივნის
თანამდებობაზე უარი განაცხადა: „გამათავისუფლეთ მე ცენტრალური კომიტეტის გენერალური
მდივნის და მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარის თანამდებობებიდან“. დარბაზში უცნაური სიჩუმე
გამეფდა მალენკოვი სასწრფოდ მივიდა ტრიბუნასთან და შეკრებილებს მიმართა: „ამხანაგებო!
ჩვენ ყველამ ერთხმად და ერთსულოვნად უნდა ვთხოვოთ ამხანაგ სტალინს, ჩვენს მეგობარსა
და მასწავლებელს იყოს პარტიის გენერალური მდივანი!“ გამოსვლას მქუხარე აპლოდისმენტები
მოჰყვა. სტალინი ტრიბუნასთან მივიდა და თქვა: „მეგობრებო, აპლოდისმენტები არ არის საჭირო,
საკითხები ემოციების გარეშე, საქმიან გარემოში უნდა გადავწყვიტოთ! გთხოვთ გამათავისუფლოთ
გენერალური მდივნის და მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარის პოზიციებიდან. მე უკვე მოხუცი
ვარ, ქაღალდებს ვერ ვკითხულობ. აირჩიეთ სხვა მდივანი!“ დარბაზში კვლავ აპლოდიმენტები
გაისმა, შეკრებილებმა ერთხმად დაუჭირეს მხარი სტალინის გენერალურ მდივნად არჩევას.
სტალინი დარბაზს უყურებდა შემდეგ კი ხელი ჩაიქნია და დაჯდა.
სტალინის უკანასკნელი საჯარო გამოსვლა (წყარო იხ. ბმული) |
ძნელი სათქმელია,
გულწრფელი იყო სტალინი, თუ სურდა გაეგო როგორი იქნებოდა პლენუმის მონაწილეთა რეაქცია მის საქციელზე. დარბაზში მსხდომნი უყურებდნენ სტალინის გამომცდელ მზერას და პრაქტიკულად არ უშვებდნენ მისი
გადადგომის შესაძლებლობას, რადგან გრძნობდნენ, რომ ნებისმიერი შეცდომა მათთვის შესაძლოა
დამღუპველი ყოფილიყო.
სტალინის გარდაცვალებამდე
სულ რამდენიმე თვე იყო დარჩენილი. სტალინის გადადგომა წარსულს ვეღარ შეცვლიდა. თუმცა
არქივებმა ბელადის გადადგომის საკითხთან დაკავშირებული სხვა ფაქტებიც შემოინახა.